Πως να βοηθήσετε τα παιδιά σας να αντιμετωπίσουν το άγχος των μαθηματικών
Περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μάθημα, τα μαθηματικά θεωρούνται κάτι στο οποίο οι άνθρωποι είτε είναι πραγματικά καλοί είτε όχι.
Από τη μια το ότι τα μαθηματικά είναι ένα σημαντικό μάθημα και από την άλλη το ότι η επιτυχία σε αυτά είναι σπάνια, κάνει τα παιδιά να αγχώνονται πολύ για τα μαθηματικά. Και γνωρίζουμε ότι όταν τα παιδιά αισθάνονται ανήσυχα για κάτι, η εκμάθησή του γίνεται δυσκολότερη.
Το άγχος μπορεί πραγματικά να επηρεάσει πολλούς από τους παράγοντες που είναι σημαντικοί για τη μάθηση, όπως η προσοχή, η μνήμη και η ταχύτητα επεξεργασίας και κάνει επίσης τους ανθρώπους να αναπτύσσουν αυτοκαταστροφικές σκέψεις όπως “δεν είμαι καλός σε αυτό” και “δεν θα μπορέσω ποτέ να το καταλάβω”, γεγονός που αυξάνει το άγχος που νιώθουν.
Τι προκαλεί το άγχος για τα μαθηματικά;
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους τα μαθηματικά μπορεί να προκαλούν φόβο στους μαθητές. Υπάρχει η άποψη ότι τα μαθηματικά είναι για τις ιδιοφυΐες. Ο Benjamin Braun, καθηγητής μαθηματικών και δημιουργός ιστολογίου για την Αμερικανική Μαθηματική Εταιρεία, αναφέρει ότι όταν έκανε δημοσκόπηση στους φοιτητές του για ένα μάθημα μαθηματικών ανωτέρου επιπέδου, πάνω από τους μισούς παραδέχτηκαν ότι φοβόντουσαν ότι στην πραγματικότητα δεν ήταν καλοί στα μαθηματικά. Και αυτό παρά το γεγονός ότι ήταν σχεδόν όλοι τους δευτεροετείς φοιτητές μαθηματικών που είχαν ήδη παρακολουθήσει δύο εξάμηνα για το μάθημά του. Είπε ότι αυτή η εμπειρία με τους φοιτητές του επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.
Από πού προέρχεται όμως αυτό το άγχος; Ένας παράγοντας μπορεί να είναι ότι τα παιδιά δεν έχουν αναπτύξει θετικούς συνειρμούς με τα μαθηματικά πριν ξεκινήσουν το σχολείο, όπως συμβαίνει με την ανάγνωση. Ενώ οι γονείς διαβάζουν με τα παιδιά τους και τα βοηθούν να αναπτύξουν δεξιότητες ανάγνωσης, το να κάνουν μαθηματικά για διασκέδαση στο σπίτι είναι σχεδόν απίθανο. Όταν τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με τα μαθηματικά στο σχολείο, οι έννοιες είναι συχνά εντελώς καινούργιες και η μόνη ενημέρωση που έχουν πάρει είναι ότι τα μαθηματικά είναι πολύ δύσκολα ή ότι τα κορίτσια δεν είναι καλά στα μαθηματικά.
Το άγχος των μαθηματικών μπορεί επίσης να λειτουργεί παρόμοια με το άγχος των εξετάσεων. Το γεγονός ότι υπάρχει μια σωστή και μια λάθος απάντηση στα μαθηματικά μπορεί να φοβίσει τα παιδιά που είναι ήδη λίγο αγχωμένα ή τα τρομάζει η αποτυχία. Ο τρόπος με τον οποίο αξιολογούνται οι μαθηματικές δεξιότητες είναι επίσης πιο εκφοβιστικός για τα αγχώδη παιδιά. Δεν υπάρχουν, για παράδειγμα, χρονομετρημένες ασκήσεις στο μάθημα της ιστορίας.
Μνήμη εργασίας και τεχνικές υποστήριξης
Είναι πολύ συνηθισμένο για ορισμένα παιδιά να αισθάνονται καλά με τα μαθηματικά όταν είναι μικρότερα και ξεκινούν να τα βρίσκουν μπαστούνια στο γυμνάσιο, όταν τα μαθηματικά αρχίζουν να γίνονται πιο θεωρητικά και να εμπλέκεται περισσότερη μαθηματική λογική. Υπάρχουν περισσότερα βήματα που πρέπει να θυμούνται, περισσότεροι κανόνες και μικρές λεπτομέρειες που πρέπει να προσέχουν.
Όλες αυτές οι δεξιότητες απαιτούν τη χρήση αυτού που ονομάζεται μνήμη εργασίας. Η μνήμη εργασίας είναι κάτι σαν νοητικό σημειωματάριο που κρατάει όλες τις πληροφορίες που μπορεί να χρειαστεί κάποιος για μια συγκεκριμένη εργασία. Αν πρέπει να θυμηθεί το Πυθαγόρειο θεώρημα ή να υπολογίσει τη σειρά των πράξεων για έναν υπολογισμό ή ακόμη και να λύσει απλώς ένα πρόβλημα δύο πράξεων, θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσει τη μνήμη εργασίας.
Όταν οι άνθρωποι νιώθουν άγχος, τους είναι πιο δύσκολο να έχουν πρόσβαση στην μνήμη εργασίας τους, επειδή τους απασχολεί πρωτίστως ο φόβος τους που εξαντλεί τους γνωστικούς πόρους που διαφορετικά θα είχαν στη διάθεσή τους. Υπάρχουν πολλές έρευνες για το άγχος των μαθηματικών που το επιβεβαιώνουν αυτό. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη του 2001 από τους Mark Ashcraft και Elizabeth Kirk, τα άτομα με άγχος για τα μαθηματικά παρουσίασαν έντονη μείωση της μνήμης εργασίας όταν εξετάστηκαν σε μια άσκηση βασισμένη στους μαθηματικούς υπολογισμούς, αλλά καμία μείωσή της σε μια άσκηση βασισμένη στον προφορικό λόγο, δείχνοντας έτσι ότι η μνήμη εργασίας τους κινδύνευε μόνο από το άγχος τους για τα μαθηματικά.
Τεχνικές για την υποστήριξη της μνήμης εργασίας
Για τους μαθητές που αισθάνονται ότι είναι πιεσμένοι στην τάξη, μπορεί να βοηθήσει η αποφόρτιση της μνήμης εργασίας τους με τις ακόλουθες τεχνικές:Δημιουργία ενός μνημονικού κανόνα
Ο μνημονικός κανόνας είναι οποιαδήποτε τεχνική ή μέθοδος που βοηθά στη διατήρηση μιας πληροφορίας ή στην εύκολη ανάκτησή της και έχει στόχο “να μεταφράσει” τις πληροφορίες σε μια μορφή που ο εγκέφαλος μπορεί να διατηρήσει ευκολότερα. Συνήθως οι μνημονικοί κανόνες χρησιμοποιούνται για λίστες ή μαθηματικούς τύπους και είναι σε προφορική μορφή ως επί το πλείστο, όπως σύντομα ποιήματα, ακρωνύμια, ή φράσεις που θυμόμαστε πιο εύκολα ακόμα κι ένα τραγούδι. Υπάρχουν μνημονικοί κανόνες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για άλλους τύπους πληροφοριών, με οπτική ή κινητική μορφή. Για παράδειγμα ένας μνημονικός κανόνας για το ποιος μήνας έχει 30 ή 31 ημέρες είναι η μέτρηση των μηνών στις αρθρώσεις των δαχτύλων των χεριών μας.
Άλλο ένα παράδειγμα μνημονικού κανόνα για να θυμούνται τα παιδιά στο σχολείο τα χρώματα του ουράνιου τόξου είναι το ακρωνύμιο ΚΠΚΠΙΒ (κόκκινο, πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, ιώδες, βιολετί).
Κάθε άνθρωπος έχει το δικό του μνημονικό κανόνα και τα παιδιά θα πρέπει να επιλέγουν ό,τι διευκολύνει καλύτερα τη μνήμη τους.
Καταγραφή σημαντικών πληροφοριών πριν ξεκινήσει ένα τεστ
Το να έχουν τα παιδιά ένα μνημονικό κανόνα είναι ένα καλό πρώτο βήμα, αλλά όταν έχουν να γράψουν ένα τεστ ή να δουλέψουν μια εργασία μαθηματικών στο σπίτι, είναι μια καλή ιδέα να καταγράψουν τα δεδομένα ή τις εξισώσεις που θα πρέπει να θυμούνται. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να ανατρέξουν σε αυτές τις πληροφορίες αν νοιώσουν σύγχυση ή χρειαστούν επιβεβαίωση και έτσι να μειώσουν κάποιο από το φορτίο της μνήμης εργασίας, το οποίο με τη σειρά του θα μειώσει και το άγχος τους.Προφορική σκέψη
Για τα παιδιά που έχουν καλύτερες προφορικές ικανότητες, το να είναι σε θέση να μιλήσουν για τη στρατηγική τους και να δώσουν μια καλή εξήγηση για τα βήματα που θα ακολουθήσουν για να λύσουν ένα μαθηματικό πρόβλημα και ίσως να πάρουν και μια διορθωτική γνώμη, μπορεί να τους είναι πολύ χρήσιμο. Ομοίως, οι μαθητές μπορούν να γράψουν τη στρατηγική τους κατά τη διάρκεια της εργασίας στο σπίτι ή ενός τεστ. Με αυτή την προσέγγιση οι μαθητές βαδίζουν μόνοι τους στο πώς να σκεφτούν το πρόβλημα, με το δικό τους ρυθμό και σε γλώσσα στην οποία μπορεί να αισθάνονται πιο άνετα. Με αυτή την τεχνική, μπορεί να διαπιστώσουν ότι καταλαβαίνουν περισσότερα από όσα νομίζουν για το πώς να λύσουν το πρόβλημα και η χρήση της προφορικής προσέγγισης τα βοηθά να σκεφτούν πιο καθαρά.Αλλαγή νοοτροπίας
Ενώ η μνήμη εργασίας είναι ένα σημαντικό στοιχείο για την επιτυχία στα μαθηματικά, είναι επίσης απαραίτητη η αναπροσαρμογή του τρόπου με τον οποίο σκέφτονται τα παιδιά για τα μαθηματικά. Αν πιστεύουν ότι τα μαθηματικά δεν είναι γι’ αυτά, είτε τα καταλαβαίνουν είτε όχι, δεν πρόκειται να τα δουν με καλό μάτι και να έχουν κίνητρο για μάθηση. Έχει διαπιστωθεί από τους επιστήμονες ότι οι άνθρωποι που έχουν αυτό που αποκαλείται “πάγια νοοτροπία” πιστεύουν ότι η επιτυχία βασίζεται σε μια έμφυτη ικανότητα, ενώ οι άνθρωποι με “νοοτροπία ανάπτυξης” πιστεύουν ότι η επιτυχία βασίζεται στη σκληρή δουλειά, πράγμα που σημαίνει ότι οι ικανότητές τους είναι εύπλαστες και μπορούν πάντα να βελτιώνονται.
Οι άνθρωποι με πάγια νοοτροπία αντιλαμβάνονται την αποτυχία ως απόδειξη των ορίων τους και ότι προφανώς δεν μπορούν να πετύχουν σε κάτι. Οι άνθρωποι με νοοτροπία ανάπτυξης, από την άλλη πλευρά, πιστεύουν ότι οι ικανότητές τους μπορούν να βελτιωθούν με σκληρή δουλειά και μπορεί να ερμηνεύσουν μια αποτυχία ως ένδειξη ότι πρέπει να προσπαθήσουν περισσότερο την επόμενη φορά.
Επαινώντας τη σκληρή δουλειά
Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να γίνουν πιο ανθεκτικοί μαθητές αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο επαινούν τα παιδιά και προσαρμόζοντας το τι θεωρούν επιτυχημένη μαθησιακή εμπειρία. Τα μαθηματικά είναι δύσκολα για πολλά παιδιά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι καταδικασμένα να μην τα καταλάβουν ποτέ. Επιβραβεύστε τα παιδιά σας για την προσπάθεια που καταβάλλουν, όχι για τον βαθμό που παίρνουν.
Τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν από πολύ μικρή ηλικία ότι δεν πειράζει να κάνουν λάθη, λένε οι ειδικοί παιδοψυχολόγοι. Δεν πειράζει να έχουν άγνοια για κάποια πράγματα ή να μην έχουν πάντα την απάντηση για κάτι. Το καλύτερο που έχουν να κάνουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί είναι να βρίσκονται δίπλα στα παιδιά τις στιγμές που δυσκολεύονται και να τα στηρίζουν με φράσεις όπως: “δουλεύεις σκληρά για να τα πας καλά, μπράβο σου και για ό,τι βοήθεια χρειαστείς, είμαι εδώ να στην προσφέρω”.
Kάνοντας μαθηματικά μαζί στο σπίτι
Όπως είναι καλή ιδέα να διαβάζετε λογοτεχνία στα παιδιά σας, είναι επίσης καλή ιδέα να κάνετε μαθηματικά μαζί. Φυσικά, οι γονείς έχουν συχνά τις δικές τους αγωνίες σχετικά με τα μαθηματικά. Όπως και με κάθε άλλο είδος άγχους, είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να μην μεταδώσετε τους φόβους σας στα παιδιά σας.
Αν δεν είστε τόσο σίγουροι για τα μαθηματικά σας ή αν είχατε κάποια δυσκολία σε αυτά μεγαλώνοντας, τότε καλύτερα να αποφύγετε να μεταδώσετε αυτό το συναίσθημα και στα παιδιά σας γιατί μπορεί να τους προκαλέσει πραγματικά άγχος. Παρόλα αυτά, πιθανότατα να είστε καλύτεροι στα μαθηματικά από ό,τι νομίζετε, επειδή η καθημερινή μας ζωή απαιτεί πολλούς μαθηματικούς υπολογισμούς. Δώστε λοιπόν στον εαυτό σας κάποια εύσημα και σκεφτείτε τρόπους με τους οποίους μπορείτε να παρουσιάσετε μαθηματικές έννοιες στα παιδιά με διασκεδαστικό και προσιτό τρόπο. Οι ιδέες για να κάνετε μαθηματικά μαζί περιλαμβάνουν:
- Μετρήστε τα πράγματα όπως τουβλάκια Lego, χαρτοπετσέτες, πλευρές σε ένα τετράγωνο κ.λπ.
- Κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος μιλήστε για τα κλάσματα (μισή πιπεριά, τρία τέταρτα του φλιτζανιού αλεύρι) και εξασκηθείτε στο διπλασιασμό και το ήμισυ των συστατικών μιας συνταγής.
- Εξασκηθείτε στο άθροισμα ενός λογαριασμού και στον υπολογισμό ενός φιλοδωρήματος μαζί.
- Συζητήστε για μοτίβα και σχήματα.
- Μετρήστε πράγματα χρησιμοποιώντας έναν χάρακα.
- Συγκρίνετε τις τιμές των προϊόντων σε ένα κατάστημα.
Ενώ κάνετε αυτά τα πράγματα μαζί, μην αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε το σωστό λεξιλόγιο, γιατί τα παιδιά θα πρέπει να συνηθίσουν να ακούν για κλάσματα, εκατοστά, πολλαπλασιασμό και ποσοστά και να αποκαλείτε ρητά αυτό που κάνετε “μαθηματικά”. Στόχος σας είναι να κάνετε τα μαθηματικά οικεία και προσιτά.
Υπάρχουν διάφορες εφαρμογές και video στο διαδίκτυο που μπορούν να κάνουν τα μαθηματικά φιλικά προς τα παιδιά όπως ο αμερικάνικος ιστότοπος και εφαρμογή https://bedtimemath.org/ που κάθε μέρα ανεβάζει ένα διασκεδαστικό μαθηματικό ανέκδοτο και μαθηματικές ερωτήσεις για παιδιά διαφορετικών ηλικιών και ικανοτήτων.
Αντιμετώπιση δύσκολων ερωτήσεων για τις μαθηματικές ασκήσεις στο σπίτι
Όταν το παιδί σας, κάνει μια ερώτηση σχετικά με τις μαθηματικές ασκήσεις που έχει για το σπίτι, ειδικά αν είναι προχωρημένα μαθηματικά ή έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ασχοληθήκατε, δεν πειράζει να πείτε ότι δεν ξέρετε την απάντηση. Το να πείτε “δεν ξέρω” μπορεί στην πραγματικότητα να μειώσει πολύ από το άγχος σας για το αν θα έχετε τις σωστές απαντήσεις. Ακόμα καλύτερα μπορείτε να πείτε: “Ας το ψάξουμε μαζί και ας το ανακαλύψουμε”. Έτσι, διαμορφώνετε τον καλύτερο τρόπο αντίδρασης όταν δεν ξέρετε κάτι, ο οποίος είναι ένα από τα πιο σημαντικά μαθήματα που υπάρχουν.
Previous Post 
