Παιδικός θυμός: Πως να αντιμετωπίσετε την εκρηκτική συμπεριφορά των παιδιών σας
Πώς να αντιδράσετε όταν ένα παιδί ξεσπάει
Όταν ένα παιδί -ακόμη και ένα νήπιο- γίνεται επιθετικό, μπορεί να γίνει σοβαρά επικίνδυνο για τον εαυτό του και τους άλλους, όπως τους γονείς και τα αδέλφια του.
Δεν είναι ασυνήθιστο για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη διαχείριση των συναισθημάτων τους να χάνουν τον έλεγχο και να κατευθύνουν την οργή τους σε έναν κηδεμόνα, ουρλιάζοντας και βρίζοντας, πετώντας επικίνδυνα αντικείμενα ή χτυπώντας και δαγκώνοντας. Μπορεί να είναι μια τρομερά αγχωτική εμπειρία και για εσάς και για το παιδί σας. Τα παιδιά συνήθως μετανιώνουν αφού έχουν εξαντληθεί και ηρεμήσουν.
Τι πρέπει λοιπόν να κάνετε εσείς;
Είναι χρήσιμο να καταλάβετε πρώτα ότι η συμπεριφορά είναι επικοινωνία. Ένα παιδί που είναι τόσο φορτισμένο και ξεσπάει, είναι ένα παιδί που είναι σε σύγχυση. Δεν έχουν όλα τα παιδιά την ικανότητα να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους και να τα εκφράσουν με πιο ώριμο τρόπο. Μπορεί να έχουν δυσκολία με τη γλώσσα, τον έλεγχο των παρορμήσεων τους, ή τις ικανότητες επίλυσης προβλημάτων.
Μερικές φορές οι γονείς θεωρούν αυτού του είδους την εκρηκτική συμπεριφορά ως χειριστική εκ μέρους των παιδιών τους. Αλλά τα παιδιά που ξεσπούν είναι συνήθως ανίκανα να διαχειριστούν την απογοήτευση ή το θυμό πιο αποτελεσματικά όπως συζητώντας και βρίσκοντας τρόπο να πετύχουν αυτό που θέλουν ήρεμα.
Παρ’ όλα αυτά, ο τρόπος με τον οποίο αντιδράτε εσείς, όταν το παιδί σας ξεσπάει, έχει αντίκτυπο στο αν θα συνεχίσει να ανταποκρίνεται στη φόρτισή του με τον ίδιο τρόπο ή αν θα μάθει πιο σωστούς τρόπους να χειρίζεται τα συναισθήματά του ώστε να μην γίνονται καταστροφικά. Ακολουθούν μερικές συμβουλές:
- Μείνετε ήρεμοι. Όταν αντιμετωπίζετε ένα οργισμένο παιδί είναι εύκολο να νιώσετε εκτός ελέγχου και να βρεθείτε να του φωνάζετε. Αλλά όταν φωνάζετε, έχετε λιγότερες πιθανότητες να το προσεγγίσετε. Αντιθέτως, το μόνο που θα καταφέρετε είναι να το κάνετε πιο επιθετικό και προκλητικό. Όσο δύσκολο κι αν είναι, αν μπορέσετε να παραμείνετε ήρεμοι και να ελέγξετε τα δικά σας συναισθήματα, θα γίνετε πρότυπο για το παιδί σας και θα του μάθετε να κάνει το ίδιο.
- Μην υποχωρείτε. Μην ενθαρρύνετε το παιδί σας να συνεχίσει αυτή τη συμπεριφορά συμφωνώντας σε αυτό που θέλει προκειμένου να σταματήσει.
- Επιβραβεύστε την κατάλληλη συμπεριφορά. Όταν έχει ηρεμήσει, επαινέστε το που συγκρατήθηκε. Και όταν προσπαθεί να εκφράσει τα συναισθήματά συζητώντας με ηρεμία ή προσπαθεί να βρει συμβιβασμό σε έναν τομέα διαφωνίας, επαινέστε το για αυτές τις προσπάθειες.
- Βοηθήστε τα παιδιά να εξασκηθούν σε δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων. Όταν το παιδί σας δεν είναι αναστατωμένο από κάτι, είναι η κατάλληλη στιγμή για να το βοηθήσετε να δοκιμάσει να εκφράσει τα συναισθήματά του και να βρει λύσεις σε θέματα που το φορτίζουν πριν αυτά εξελιχτούν σε επιθετικά ξεσπάσματα. Μπορείτε να το ρωτήσετε πώς αισθάνεται και πώς πιστεύει ότι θα μπορούσατε να λύσετε μαζί ένα πρόβλημα.
- Διάλειμμα και ανταμοιβή. Τα μικρά ευχάριστα διαλείμματα (για παιχνίδι ή κάτι άλλο ευχάριστο) ως ανταμοιβή για τη μη βίαιη και κακή συμπεριφορά μπορούν να λειτουργήσουν καλά με παιδιά ηλικίας μικρότερης των 7 ή 8 ετών. Για ένα μεγαλύτερο παιδί, που δεν έχουν και πολύ σημασία τα μικρά διαλείμματα, θα μπορούσατε να καθιερώσετε ένα σύστημα ανταμοιβής για την σωστή συμπεριφορά του, όπως να κερδίζει πόντους για να αγοράσει κάτι που θέλει.
- Αποφύγετε να τα ερεθίζετε. Τα περισσότερα παιδιά που έχουν συχνές κρίσεις θυμού, το κάνουν σε πολύ προβλέψιμες στιγμές, όπως την ώρα της σχολικής τους εργασίας, την ώρα που πάνε για ύπνο, ή όταν είναι ώρα να σταματήσουν να παίζουν είτε με φυσικά είτε με διαδικτυακά παιχνίδια. Η αφορμή του ξεσπάσματος είναι συνήθως να τους ζητήσετε να κάνουν κάτι που δεν τους αρέσει ή να σταματήσουν να κάνουν κάτι που τους αρέσει. Οι προειδοποιήσεις για το χρόνο (π.χ. “φεύγουμε σε 10 λεπτά”), το σπάσιμο των καθηκόντων τους σε βήματα (π.χ. “πρώτα, φόρεσε τα παπούτσια σου”) και η προετοιμασία του παιδιού σας για καταστάσεις (π.χ. “σε παρακαλώ ζήτα συγγνώμη γι’ αυτό που είπες, πριν φύγεις από το τραπέζι της γιαγιάς”) μπορούν να βοηθήσουν στην αποφυγή της έκρηξης του θυμού.
Τι είδους έκρηξη θυμού έχει το παιδί σας;
Ο τρόπος με τον οποίο αντιδράτε σε ένα ξέσπασμα του παιδιού σας, εξαρτάται επίσης από τη σοβαρότητά του. Ο πρώτος κανόνας για τον χειρισμό των μη βίαιων εκρήξεων θυμού είναι να τις αγνοείτε όσο το δυνατόν περισσότερο. Το να πείτε κάτι αρνητικό ή ακόμα και να του πείτε να σταματήσει, μπορεί να λειτουργήσουν ενθαρρυντικά για να συνεχίσει το ξέσπασμα.
Όταν όμως ένα παιδί γίνεται βίαιο, το να το αγνοήσετε δεν συνιστάται, αφού μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη των άλλων καθώς και του εαυτού του. Σε αυτή την περίπτωση, οι παιδοψυχολόγοι συμβουλεύουν να βάλετε το παιδί σας μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον που δεν του δίνει πρόσβαση σε εσάς ή σε κάτι που μπορεί να κάνει ζημιά. Αν το παιδί είναι κάτω των 7 ετών, πηγαίντε το σε ένα δωμάτιο ή άλλο εφεδρικό χώρο, όπου θα μπορεί να ηρεμήσει μόνο του χωρίς κανέναν άλλο στο δωμάτιο και χωρίς να υπάρχουν παιχνίδια ή αντικείμενα στα οποία θα μπορούσε να ξεσπάσει. Το παιδί σας θα πρέπει να παραμείνει στον χώρο αυτόν για ένα λεπτό και θα πρέπει να είναι ήρεμο πριν του επιτραπεί να βγει έξω.
Αν έχετε ένα μεγαλύτερο παιδί που είναι έντονα επιθετικό και δεν μπορείτε να το μεταφέρετε σε έναν απομονωμένο χώρο για να ηρεμήσει, τότε είναι καλύτερα να απομακρυνθείτε από την περιοχή του. Αυτό θα διασφαλίσει ότι δεν θα τύχει καμιάς προσοχής εκ μέρους σας, δεν θα εντείνετε την κατάσταση και θα παραμείνετε ασφαλείς από το ξέσπασμά του.
Βοήθεια με τεχνικές συμπεριφοράς
Εάν το παιδί σας ξεσπάει τόσο συχνά ώστε να σας τρομάζει και να διαταράσσει την οικογενειακή σας γαλήνη, είναι σημαντικό να ζητήσετε τη βοήθεια των ειδικών. Υπάρχουν καλές θεραπείες συμπεριφοράς που μπορούν να βοηθήσουν εσάς και το παιδί σας να ξεπεράσετε την επιθετικότητά του, να ανακουφιστείτε από την ανησυχία σας και να βελτιώσετε τη σχέση σας. Εσείς μπορείτε να μάθετε τεχνικές για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της συμπεριφοράς του και εκείνο μπορεί να μάθει να περιορίζει τον θυμό του και να απολαμβάνει μια πολύ πιο θετική σχέση μαζί σας.
- Θεραπεία αλληλεπίδρασης γονέα-παιδιού (Parent-child interaction therapy PCIT). Η PCIT έχει αποδειχθεί ότι είναι πολύ χρήσιμη για παιδιά ηλικίας 2 έως 7 ετών. Ο γονέας και το παιδί εργάζονται μαζί μέσα από μια σειρά ασκήσεων, ενώ ένας ψυχοθεραπευτής καθοδηγεί τους γονείς μέσω ενός ακουστικού. Μαθαίνετε πώς να δίνετε μεγαλύτερη προσοχή στη θετική συμπεριφορά του παιδιού σας, να αγνοείτε τις μικρές παραβατικές συμπεριφορές και να παρέχετε σταθερές κυρώσεις για την αρνητική και επιθετική συμπεριφορά, παραμένοντας παράλληλα ήρεμοι.
- Εκπαίδευση διαχείρισης γονέων (Parent Management Training PMT). Η PMT διδάσκει παρόμοιες τεχνικές με την PCIT, αν και ο ψυχοθεραπευτής συνήθως εργάζεται με τους γονείς και όχι με το παιδί.
- Συνεργατικές και προληπτικές λύσεις (Collaborative and Proactive Solutions CPS). Το CPS είναι ένα πρόγραμμα που βασίζεται στην ιδέα ότι η εκρηκτική ή διαταραγμένη συμπεριφορά των παιδιών, είναι αποτέλεσμα ανεπαρκών δεξιοτήτων και όχι μια προσπάθεια να τραβήξουν την προσοχή ή να δοκιμάσουν τα όρια των γονέων τους. Σκοπός είναι να διδαχθούν τα παιδιά τις δεξιότητες που τους λείπουν, για να ανταποκριθούν σε μια κατάσταση με πιο αποτελεσματικό τρόπο από το να ξεσπάσουν με ένα θυμό.
Προσδιορίζοντας την εκρηκτική συμπεριφορά
Τα ξεσπάσματα και οι εκρήξεις θυμού είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά όταν συμβαίνουν πιο συχνά, πιο έντονα ή μετά την ηλικία στην οποία είναι αναμενόμενα λόγω ανάπτυξης, από τα δύο χρόνια μέχρι την προσχολική ηλικία. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, η επιθετικότητα γίνεται όλο και πιο επικίνδυνη για εσάς και το ίδιο και μπορεί να αποτελέσει μεγάλο πρόβλημα για αυτό και στο σχολείο του και με τους φίλους του.
Εάν το παιδί σας θυμώνει συστηματικά, μπορεί αυτό να οφείλεται σε κάποιο υποκείμενο πρόβλημα που χρειάζεται θεραπεία. Ορισμένοι πιθανοί λόγοι για την επιθετική συμπεριφορά είναι:
- ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας): Τα παιδιά με ΔΕΠΥ απογοητεύονται εύκολα, ειδικά σε ορισμένες καταστάσεις, όπως όταν πρέπει να κάνουν τα μαθήματά τους ή να πάνε για ύπνο.
- Άγχος: Ένα αγχωμένο παιδί μπορεί να κρατάει κρυφές τις ανησυχίες του και στη συνέχεια να ξεσπάει όταν οι απαιτήσεις στο σχολείο ή στο σπίτι, του ασκούν πίεση που δεν μπορεί να διαχειριστεί. Συχνά, ένα παιδί που “κρατιέται” στο σχολείο, ξεσπάει στον έναν ή και τους δύο γονείς του.
- Μη διαγνωσμένη μαθησιακή δυσκολία: Όταν το παιδί σας παρεκτρέπεται επανειλημμένα στο σχολείο ή κατά τη διάρκεια του διαβάσματος στο σπίτι, μπορεί αυτό να οφείλεται στο γεγονός ότι η εργασία είναι πολύ δύσκολη γι’ αυτό.
- Προβλήματα αισθητηριακής επεξεργασίας: Ορισμένα παιδιά αντιμετωπίζουν προβλήματα στην επεξεργασία των πληροφοριών που προσλαμβάνουν μέσω των αισθήσεών τους. Πράγματα όπως ο δυνατός θόρυβος, ο συνωστισμός, ακόμα και τα ρούχα που “τσιμπάνε” μπορεί να τα κάνουν να αγχώνονται, να νιώθουν άβολα ή να είναι ταραγμένα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ενέργειες που θα σας αφήσουν άναυδους, συμπεριλαμβανομένης της επιθετικότητας.
- Αυτισμός: Τα παιδιά σε όλα τα επίπεδα του αυτισμού, είναι συχνά επιρρεπή σε μεγάλες εκρήξεις θυμού όταν απογοητεύονται ή έρχονται αντιμέτωπα με απροσδόκητες αλλαγές. Συχνά έχουν επίσης αισθητηριακά προβλήματα που τα κάνουν ανήσυχα και ταραγμένα.
Δεδομένου ότι υπάρχουν τόσες πολλές πιθανές αιτίες για τα συναισθηματικά ξεσπάσματα και την επιθετικότητα, η ακριβής διάγνωση είναι το κλειδί για να λάβετε τη βοήθεια που χρειάζεστε. Είναι σωστό να ξεκινήσετε από τον παιδίατρό σας, ο οποίος μπορεί να αποκλείσει ιατρικά αίτια και στη συνέχεια να σας παραπέμψει σε ειδικό. Ένας έμπειρος παιδοψυχολόγος ή ψυχίατρος μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε ποια είναι, αν υπάρχουν, τα υποκείμενα ζητήματα.
Τα εκρηκτικά παιδιά χρειάζονται ήρεμους και σίγουρους γονείς
Μπορεί να είναι δύσκολο έργο για τους γονείς να μάθουν πώς να χειρίζονται ένα επιθετικό παιδί με μεθόδους συμπεριφοράς, αλλά για πολλά παιδιά μπορεί να κάνει τη μεγάλη διαφορά. Οι γονείς που έχουν αυτοπεποίθηση, ηρεμία και συνέπεια μπορούν να είναι πολύ αποτελεσματικοί στο να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν τις δεξιότητες που χρειάζονται για να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους.
Αυτό μπορεί να απαιτεί περισσότερη υπομονή και προθυμία να δοκιμάσετε διαφορετικές τεχνικές από ό,τι θα κάνατε με ένα παιδί που έχει μια ομαλή ανάπτυξη, αλλά όταν το αποτέλεσμα είναι μια καλύτερη σχέση μεταξύ σας και ένα πιο ευτυχισμένο σπίτι, αξίζει τον κόπο.
ΠΗΓΗ: CHILD MIND INSTITUTE NEW YORK
Previous Post 
