Γιατί τα παιδιά είναι ΟΚ να πιστεύουν στον Άι Βασίλη
Πολλά παιδιά σήμερα γνωρίζουν τον Άγιο Βασίλη ως τον χαρούμενο άνδρα με την άσπρη γενειάδα και τα κόκκινα ρούχα, που παραδίδει τα δώρα στα παιδιά τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά. Όμως ο θρύλος του Αϊ-Βασίλη χρονολογείται εκατοντάδες χρόνια πριν.
Για τους Ορθόδοξους χριστιανούς ο Άι Βασίλης είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έζησε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας και αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο και που θεωρείται παγκοσμίως ως ο εμπνευστής αλλά και πρώτος δημιουργός της οργανωμένης φιλανθρωπίας. Ο Μέγας Βασίλειος πέθανε στις 31 Δεκεμβρίου του 378. Η 1η Ιανουαρίου του 379, ημέρα της κηδείας του, διατηρήθηκε στην παράδοση από τους χριστιανικούς λαούς, ως μέρα που φέρνει ευλογία και καλή τύχη στη νέα χρονιά.
Στη Δύση το πρόσωπο του Santa Claus έχει ταυτιστεί με την ιστορία του Αγίου Νικολάου που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Δημοφιλείς μαρτυρίες λένε ότι ο Άγιος Νικόλαος χάρισε την κληρονομιά του και ταξίδεψε στην ύπαιθρο για να βοηθήσει τους φτωχούς και τους αρρώστους. Έγινε γνωστός ως προστάτης των παιδιών και τον θαύμαζαν για την καλοσύνη του. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ), μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα και δημιούργησε τη σημερινή φιγούρα του Santa Claus με όλα τα γνωστά χαρακτηριστικά του. Στα ελληνικά δεδομένα, η μετατροπή αυτή φαίνεται να πέρασε περίπου στη δεκαετία του 1950-1960, κυρίως στον αστικό πληθυσμό, από τους Έλληνες μετανάστες που με τις ευχετήριες κάρτες τους εισήγαγαν τον «Δυτικό» Άϊ-Βασίλη.
Παρόλο που η ιδέα ενός ανθρώπου που κάνει το γύρο του κόσμου με ένα έλκηθρο που οδηγείται από ιπτάμενους ταράνδους είναι ανθρωπίνως αδύνατη, η μαγεία του Άγιου Βασίλη είναι μια μακρόχρονη παράδοση. Για πολλές οικογένειες, η ένταξη των παραδόσεων του Άγιου Βασίλη στις γιορτές τους δημιουργεί χαρούμενες και διασκεδαστικές εμπειρίες. Παρέχει επίσης ευκαιρίες για κοινή πίστη στον Άι Βασίλη και παιχνίδι, αναβίωση και ανταλλαγή παιδικών αναμνήσεων και ενθάρρυνση της ενσυναίσθησης, της καλοσύνης και της γενναιοδωρίας.
Η πίστη στον Άι Βασίλη μπορεί επίσης να ωφελήσει την ανάπτυξη των παιδιών, καθώς αποτελεί μια οδό για τη δημιουργικότητα, τη φαντασία και το παιχνίδι. Υπάρχουν κατάλληλοι τρόποι για να απαντήσετε με ευαισθησία και ειλικρίνεια στις ερωτήσεις του παιδιού σας σχετικά με εκείνον.
Η παιδική ηλικία είναι μαγική
Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, η φαντασία θολώνει τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, διευκολύνοντας τα παιδιά να πιστέψουν.
Η ιδέα της πίστης χωρίς να βλέπεις απαραίτητα κάτι, είναι θεμελιώδης για να παραμείνεις άνθρωπος, πολύ μετά το τέλος των πεποιθήσεων για τον Άγιο Βασίλη. Ο εγκέφαλός μας είναι καλωδιωμένος να συνδέει τις τελείες προκειμένου να εξηγήσει γιατί συμβαίνουν κάποια πράγματα και γιατί είναι όπως παρουσιάζονται.
Η φαντασία είναι ένα φυσιολογικό και υγιές στοιχείο της παιδικής ανάπτυξης. Τα περισσότερα παιδιά αρχίζουν το παιχνίδι της προσποίησης προς το τέλος του δεύτερου έτους της ηλικίας τους. Ο χρόνος που περνάει ένα παιδί στο παιχνίδι της προσποίησης αυξάνεται κατά την προσχολική ηλικία και στη συνέχεια μειώνεται μεταξύ των ηλικιών πέντε και οκτώ ετών. Η πίστη των παιδιών σε φανταστικές φιγούρες, όπως ο Άγιος Βασίλης, φαίνεται να είναι ισχυρότερες μεταξύ των ηλικιών τριών και οκτώ ετών.
Μέσω της φαντασίας, τα παιδιά αναπτύσσουν συναισθηματικές και ψυχολογικές ικανότητες που τα βοηθούν να κατανοήσουν τον κόσμο τους. Η φαντασία, η προσποίηση, η φαντασίωση και το παιχνίδι ενθαρρύνουν τα παιδιά να συγκεντρώνονται, να σκέφτονται υποθετικές καταστάσεις, να ενισχύουν τις ικανότητες συλλογισμού τους, να μαθαίνουν να λύνουν προβλήματα, να αναπτύσσουν θεωρίες για το πώς σκέφτονται οι άνθρωποι, να εξασκούν κοινωνικές δεξιότητες, να συνεργάζονται, να μαθαίνουν να διαπραγματεύονται, να δημιουργούν νέες δυνατότητες, να δημιουργούν μια νέα ταυτότητα ή νέους κόσμους – και ακόμη να αναπτύσσουν νέες δυνατότητες που θα τα βοηθήσουν κοινωνικά.
Δημιουργείστε χριστουγεννιάτικες παραδόσεις
Για πολλές οικογένειες, αν ο Άι Βασίλης ήταν μέρος των δικών τους παιδικών Χριστουγέννων, οι γονείς πιθανόν να θέλουν να το συνεχίσουν και με τα δικά τους παιδιά.
Η παράδοση του Άι Βασίλη μπορεί να ξεκινήσει με το να του γράφουν γράμματα και να τον επισκέπτονται στα τοπικά εμπορικά κέντρα. Στη συνέχεια, την παραμονή των Χριστουγέννων, κάποιες οικογένειες ετοιμάζουν ένα νόστιμο πιάτο με μπισκότα για τον Άγιο Βασίλη και καρότα για τους ταράνδους του.
Τελευταία, κάποιοι γονείς παρακολουθούν τον Άγιο Βασίλη με σχετικά apps ή από τα social media (π.χ. https://santatracker.google.com/)
Ενώ ορισμένοι επικρίνουν τα digital trackers του Άγιου Βασίλη ότι ξεφεύγουν από την απλότητα της φαντασίας ή τα μηνύματα ειρήνης, για άλλους αυτές οι σύγχρονες μορφές έκφρασης, είναι ένας τρόπος να διατηρηθεί ζωντανή η μαγεία των Χριστουγέννων.
Οι οικογενειακές παραδόσεις είναι σημαντικές για τα παιδιά. Ενισχύουν τους οικογενειακούς δεσμούς, παρέχουν την αίσθηση ότι ανήκουν κάπου στα παιδιά και δημιουργούν αναμνήσεις που διαρκούν μια ζωή. Το πιο σημαντικό είναι ότι οι οικογενειακές παραδόσεις λένε στα παιδιά μια ιστορία για την ταυτότητά τους και τη σημασία της οικογένειας. Τα παιδιά που γνωρίζουν την ιστορία της οικογένειάς τους και συμμετέχουν σε σημαντικές παραδόσεις είναι συνήθως πιο προσαρμοστικά και έχουν υψηλότερα επίπεδα αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης.
Ανακαλύπτοντας την αλήθεια
Ενώ υπάρχουν πολλά οφέλη από την προστασία της πίστης των παιδιών στον Άι Βασίλη, δεν είναι σωστό να λέτε ψέματα στα παιδιά για την ύπαρξή του.
Τα περισσότερα παιδιά αντιδρούν θετικά στην ανακάλυψη της αλήθειας για τον Άι Βασίλη, κάτι που είναι μέρος της ενηλικίωσης και σημάδι ότι το παιδί αναπτύσσει δεξιότητες κριτικής σκέψης.
Ο ψυχολόγος Jean Piaget, ο πρωτοπόρος της γνωστικής ανάπτυξης, διατύπωσε ότι μεταξύ των ηλικιών τεσσάρων και οκτώ ετών, τα παιδιά εισέρχονται στο “συγκεκριμένο λειτουργικό στάδιο” της σκέψης. Το στάδιο αυτό χαρακτηρίζεται από μια αμφισβήτηση. Τα παιδιά γίνονται επιφυλακτικά και χρησιμοποιούν τη φαντασία τους για να προσπαθήσουν να καταλάβουν τα πράγματα. Πειραματίζονται, αξιολογούν τα στοιχεία και αναλύουν με λογικούς συλλογισμούς. Μπορεί πραγματικά ένας άνθρωπος να κάνει το γύρο του κόσμου με έλκηθρο μέσα σε μια νύχτα; Τα παιδιά μαθαίνουν να σκέφτονται μόνα τους και θα χρησιμοποιήσουν τις ικανότητες της κριτικής σκέψης τους για να λύσουν το μυστήριο του Άγιου Βασίλη. Όλα αυτά είναι ενδεδειγμένα για την ανάπτυξή τους και σηματοδοτούν σημαντική γνώση.
Η ιεροτελεστία του περάσματος
Όταν τα παιδιά ρωτούν αν ο Άι Βασίλης είναι αληθινός, είναι σημαντικό για τους γονείς να αποφασίσουν αν το παιδί είναι έτοιμο να αφήσει τη φαντασίωση. Όταν τα παιδιά σας αρχίσουν να κάνουν αυτές τις ερωτήσεις, αφήστε τα να ηγηθούν της συζήτησης. Ρωτώντας τα τις σκέψεις τους για τον Άι Βασίλη και αν πιστεύουν σ’ αυτόν, θα πάρετε κάποιες ιδέες για το πώς να απαντήσετε.
Δεν θέλετε να τους πείτε ψέματα. Είναι σημαντικό τα παιδιά να μάθουν να εμπιστεύονται τους γονείς τους. Αυτές οι πρώιμες σχέσεις είναι σημαντικές για τα παιδιά, για να δημιουργήσουν ισχυρές σχέσεις μαζί σας που θα κρατήσουν μια ζωή.
Μπορεί να αποφασίσετε να τους μιλήσετε για την επιλογή να συνεχίσετε να υποδέχεστε τον Άι Βασίλη ως οικογένεια, ώστε να διατηρήσετε την παράδοση ζωντανή και μετά την πρώιμη παιδική ηλικία και να αναπτύξετε μια οικογενειακή παράδοση που θα σας ενώνει. Μπορεί επίσης να εκπλαγείτε από το γεγονός ότι προσποιούνται ότι πιστεύουν στον Άι Βασίλη.
Το να μοιραστείτε με τα παιδιά σας την ιστορία για τον Άγιο Βασίλειο από την Καισάρεια ή τον Άγιο Νικόλαο, τονίζοντας το πνεύμα της γενναιοδωρίας, του αλτρουισμού, της επίδειξης καλοσύνης για τους άλλους και της ευγνωμοσύνης μπορεί να είναι χρήσιμο για να ενισχύσετε με τα παιδιά σας τις αξίες που μας ενώνουν όλους.