Img
Ανήκετε κι εσείς στις οικογένειες όπου γονείς και παιδιά μοιάζουν να κατοικούν σε διαφορετικούς πλανήτες;

Ανήκετε κι εσείς στις οικογένειες όπου γονείς και παιδιά μοιάζουν να κατοικούν σε διαφορετικούς πλανήτες;

Πως η τεχνολογία μεταβάλλει τις σχέσεις στις οικογένειες

Δείτε αυτό το αστείο βίντεο στο YouTube με ένα παιδί ενός έτους να κάθεται μπροστά από ένα περιοδικό μόδας και να προσπαθεί να κινήσει με τα δαχτυλάκια του τις φωτογραφίες, όπως θα έκανε σε ένα iPad. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το πόσο γρήγορα τα μωρά, που μόλις και μετά βίας μπορούν να κρατήσουν ένα μολύβι, μπορούν να χειριστούν μια οθόνη αφής!

Ο δημιουργός αυτού του βίντεο, με τίτλο “Ένα περιοδικό είναι ένα iPad που δεν λειτουργεί”, είπε ότι ήθελε να δείξει πώς ο Steve Jobs είχε αλλάξει τον κόσμο κάνοντας τα έντυπα να δείχνουν ξεπερασμένα. Η προτίμηση του μωρού για το iPad μπορεί να είναι κακά νέα για τον έντυπο τύπο, αλλά μπορεί επίσης να είναι επιβλαβής για το παιδί και την εξέλιξή του σε ενήλικα.

Η επίδραση των οθονών αφής και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών στα μικρά παιδιά είναι ένα φλέγον ζήτημα. Τα παιδιά ανταποκρίνονται πάρα πολύ στο ερέθισμα που λαμβάνουν από τα βιντεοπαιχνίδια, εκπαιδευτικά ή μη. Τα τελευταία χρόνια μια τεράστια βιομηχανία έχει δημιουργήσει εφαρμογές για μωρά και παιδιά προσχολικής ηλικίας. Ορισμένες από αυτές είναι πολύ χρήσιμες, ειδικά για παιδιά με μαθησιακές ή συναισθηματικές δυσκολίες.

Τα παιδιά είναι πολύ δύσκολο να απαρνηθούν τις οθόνες. Όταν οι παιδοψυχολόγοι συστήνουν ότι αυτά τα παιδιά θα πρέπει να παίζουν στην ύπαιθρο, ή να παίζουν με τουβλάκια, ή να παίζουν με άλλα παιδιά αντί να παίζουν με οθόνες, πολλοί γονείς πιστεύουν ότι όλα αυτά ακούγονται παρωχημένα και ελπίζουν ότι το παιδί τους θα γίνει ο επόμενος Mark Zuckerberg.

Πρόωρη ανάπτυξη

Οι ηλεκτρονικές συσκευές αλλάζουν τη ζωή των παιδιών και ιδιαίτερα τη σχέση τους με τους σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή τους. Αυτή η “αποσύνδεση” είναι πιο αισθητή στις οικογένειες με εφήβους, όπου γονείς και παιδιά συχνά μοιάζουν να κατοικούν σε διαφορετικούς πλανήτες. Οι ηλεκτρονικές συσκευές έχουν εκθέσει τα μεγαλύτερα παιδιά σε πολλούς νέους κινδύνους, από τις άσεμνες selfies μέχρι τον διαδικτυακό εκφοβισμό. Ωστόσο, οι οθόνες και στην προσχολική ηλικία, μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται ο εγκέφαλος των παιδιών. Ένα νήπιο που ασχολείται με μια οθόνη δεν αναπτύσσει τις ίδιες κινητικές, μαθησιακές, συναισθηματικές και κοινωνικές δεξιότητες όπως θα έκανε αν έπαιζε με άλλα παιδιά σε μια παιδική χαρά, έπαιζε παιχνίδια ρόλων όπως πρίγκηπες και πριγκίπισσες, επιτραπέζια παιχνίδια ή τσακωνόταν και τα ξανάβρισκε με τα αδέλφια του ή τους φίλους του.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι με ένα 4χρονο κοριτσάκι που λέει ενθουσιασμένη ότι το να παίζει μεταμφιέσεις είναι το αγαπημένο της παιχνίδι. Αποδεικνύεται ότι αυτό που εννοεί το κοριτσάκι με το “ντύνομαι” είναι μια εφαρμογή στο iPad που της επιτρέπει να επιλέγει ρούχα, παπούτσια, κοσμήματα, και άλλα αξεσουάρ για να συνθέσει ένα εικονικό σύνολο. Το κοριτσάκι αυτό, δεν βιώνει τις πλούσιες αισθητηριακές, κοινωνικές και συναισθηματικές αλληλεπιδράσεις που συμβαίνουν σε ένα πραγματικό παιχνίδι μεταμφιέσεων όπως η πραγματική αίσθηση των ρούχων, να αλλάζει αληθινά ρούχα και παπούτσια, να φτιάχνει φανταστικά σενάρια με τους φίλους της, να διαπραγματεύεται ποιος θα φορέσει τι, να διαγωνίζεται ποιος θα κάνει την καλύτερη αμφίεση κλπ. Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν συμβαίνει στις ώρες που αυτή η μικρή ασχολείται με το iPad κάνοντας κλικ σε εικόνες από γόβες αντί για πραγματικά παπούτσια.

Κοινωνική μάθηση

Οι νηπιαγωγοί και οι δάσκαλοι του Δημοτικού αναφέρουν ότι τα παιδιά που είναι πιο παρορμητικά και λιγότερο υπομονετικά, που δυσκολεύονται να συμμετέχουν ενεργά στη μάθηση, να ηρεμούν όταν έχουν μια αναποδιά και να παίζουν αρμονικά με τα άλλα παιδιά, το οφείλουν κατά μεγάλο μέρος στην πρώιμη έκθεση στην ηλεκτρονική ψυχαγωγία.

Οι ειδικοί ψυχολόγοι αναφέρουν ότι ο εγκέφαλος διαμορφώνεται ανάλογα με τις “περιβαλλοντικές εισροές” που δέχεται, είτε πρόκειται για αγκαλιές είτε για ηλεκτρονικά παιχνίδια. Η τεχνολογία μπορεί γρήγορα να εδραιωθεί ως προτιμώμενη περιοχή στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο των παιδιών και να κυριαρχήσει σε βάρος άλλων βασικών αλλά πιο αργά αναπτυσσόμενων συσχετισμών που αφορούν την πολυπλοκότητα της σκέψης, το συναίσθημα και το ανθρώπινο πάρε-δώσε της επικοινωνίας.

Όσο όμως επιβλαβείς είναι οι οθόνες για τα νήπια που είναι κολλημένα σε αυτές, άλλο τόσο αρνητικές επιπτώσεις έχουν στα παιδιά αυτά οι γονείς που δεν μπορούν να αφήσουν κάτω τα τηλέφωνα, τα tablet και τα laptops. Τα νήπια αυτά παρακολουθούν έντονα τους γονείς τους και συντονίζονται με την απόσπασή τους. Ο ανταγωνισμός που νοιώθουν για την προσοχή των γονιών τους έναντι των γονικών ηλεκτρονικών συσκευών, υπονομεύει την υγιή ανάπτυξή και την αυτοπεποίθησή τους.

Μαζί αλλά χώρια

Καθώς η επαγγελματική και η οικογενειακή ζωή αλληλοσυμπληρώνονται, τα παιδιά αποσπώνται από το αντικείμενο της παιδικής τους ηλικίας που είναι η μάθηση, από γονείς που δεν είναι πραγματικά κοντά τους, ακόμη και όταν μοιράζονται τα γεύματα, τα πηγαίνουν στο σχολείο ή τα επιβλέπουν την ώρα του ύπνου. Δεν υπάρχουν ακόμα εδραιωμένες μελέτες για τη συμπεριφορά των παιδιών των οποίων οι γονείς έστελναν sms ενώ τα παρακολουθούσαν να παίζουν όταν ήταν νήπια, αλλά χρειάζεται να διερευνηθεί αν ορισμένα παιδιά που διαγιγνώσκονται με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας αυτό οφείλεται σε κατακερματισμένη οικογενειακή ζωή και γονική απροσεξία.

Τι σημαίνει όταν η πρώτη λέξη ενός μωρού δεν είναι “μαμά” ή “μπαμπά” αλλά “τηλέφωνο”;  Ίσως τίποτα, αλλά δεδομένης της δραματικής επίδρασης που έχουν οι ηλεκτρονικές συσκευές στη δομή της οικογενειακής ζωής, εισβάλλοντας και διαταράσσοντας αυτό που ήταν πάντα ένας ιδιωτικός χώρος που μοιράζονταν γονείς και παιδιά, πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.

img
img