Ως γονείς και πολίτες μια κοινωνίας, σίγουρα θέλετε τα παιδιά σας να μεγαλώσουν με τις αξίες της ενσυναίσθησης, της κατανόησης, του σεβασμού, της ειλικρίνειας και της αγάπης για τους άλλους ανθρώπους και για το περιβάλλον. Αυτό στις μέρες μας γίνεται ιδιαίτερα σημαντικό καθώς τα σημερινά παιδιά βομβαρδίζονται με ποικίλα μηνύματα από τα μέσα ενημέρωσης, τα social media και τις ομάδες των συνομηλίκων τους μαζί με τις οικογενειακές αξίες που μεταβάλλονται. Αυτές οι επιρροές διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο το παιδί σας εκτιμά και αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του. Τα παιδικά βιβλία μπορούν να προσφέρουν πολλά οφέλη στους μικρούς αναγνώστες και τους γονείς τους.
Τα παιδικά βιβλία συμβάλλουν στη διδασκαλία σημαντικών αξιών και έχουν οφέλη για τα παιδιά που τα ακολουθούν σε όλη τους τη ζωή. Για παράδειγμα, το να διαβάζετε μαζί με το παιδί σας βιβλία, σας προσφέρει ποιοτικό χρόνο γονέα-παιδιού και σας δίνει την ευκαιρία να εξηγήσετε και να συζητήσετε τα βασικά μηνύματα της ιστορίας. Ρωτήστε το παιδί σας τι αποκόμισε από την ιστορία και ενθαρρύνετέ το να ανοιχτεί και να εκφράσει ό,τι δεν κατάλαβε ακριβώς στο βιβλίο. Εξηγήστε του ποιο ήταν το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας και πώς αυτό μπορεί να σχετίζεται με τη δική σας οικογενειακή ζωή. Αυτού του είδους οι ερωτήσεις μπορούν να δημιουργήσουν υπέροχες διδακτικές στιγμές για εσάς και το παιδί σας.
Ορισμένες σειρές παιδικών βιβλίων εμβαθύνουν, με προσιτό τρόπο για τα παιδιά, σε πολύπλοκα θέματα, όπως η διαφορετικότητα, η αναπαραγωγή, η απώλεια, το διαζύγιο κλπ. Τα βιβλία αυτά ενισχύουν τις αξίες της ενσυναίσθησης και της αποδοχής. Αποτελούν εξαιρετικές πηγές για να αρχίσει το παιδί σας όχι μόνο να μαθαίνει για αυτά τα σύνθετα και δύσκολα θέματα αλλά και πώς να αντιλαμβάνεται και να αντιδρά σε αντίστοιχα θέματα στην πραγματική ζωή ως μέρος της ηθικής του ανάπτυξης. Η ανάπτυξη της ενσυναίσθησης επιτρέπει στα παιδιά να μπαίνουν στη θέση του άλλου, να κατανοούν καλύτερα τις εμπειρίες του και να παίρνουν σωστές αποφάσεις με γνώμονα το δικό τους συμφέρον και των άλλων. Η ενσυναίσθηση βοηθά τα παιδιά να συνδεθούν με την «ανθρωπιά» προστατεύοντας τον κόσμο από την προκατάληψη και το διχασμό. Πολλά παιδικά βιβλία επικεντρώνονται αποκλειστικά στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και στο πώς οι ήρωές τους ξεπερνούν τις προκλήσεις. Όταν ένα παιδικό βιβλίο αναδεικνύει οποιαδήποτε σημαντική αρετή (π.χ. την ειλικρίνεια), οι γονείς μπορούν να την επισημάνουν στο παιδί τους και να του εξηγήσουν γιατί είναι τόσο σημαντική. Τα παιδικά λογοτεχνικά βιβλία παρέχουν ευκαιρίες για πολλά διδάγματα.
Η ανάπτυξη της φαντασίας αποτελεί επίσης κεντρικό στοιχείο των παιδικών βιβλίων. Η φαντασία είναι η κινητήριος δύναμη για τη δημιουργικότητα και την καινοτομία και μπορεί να αποτελέσει την πόρτα που θα ανοίξει σε ατέλειωτες δυνατότητες των παιδιών και σε δημιουργικές διεξόδους. Όταν τα παιδιά αναπτύσσουν τη φαντασία τους, μαθαίνουν να σκέφτονται “έξω από το κουτί” και να βλέπουν τις προκλήσεις από πολλαπλές οπτικές γωνίες. Η φαντασία είναι ένα όχημα για την επίλυση προβλημάτων.
Τα παιδικά βιβλία μπορούν επίσης να αναδείξουν την ανθεκτικότητα όταν οι πρωταγωνιστές κάνουν λάθη ή αντιμετωπίζουν μια πρόκληση, αλλά στη συνέχεια εργάζονται για να λύσουν το πρόβλημα και να προχωρήσουν. Τι πιο σπουδαίο μήνυμα για τα παιδιά! Όλοι βιώνουν αποτυχίες και προκλήσεις, το σημαντικό είναι να ξανασηκωθούν και να συνεχίσουν. Αυτά είναι σημαντικά μαθήματα για την υγιή ανάπτυξη και εξέλιξη ενός παιδιού. Τα παιδικά βιβλία βοηθούν στη διεύρυνση των εμπειριών, του βάθους των γνώσεων και της σοφίας του παιδιού σας. Τα λογοτεχνικά βιβλία μπορούν να διδάξουν πολύτιμα μαθήματα, ενώ παράλληλα το κάνουν με διασκεδαστικό και ευχάριστο τρόπο τόσο για εσάς όσο και για το παιδί σας. Το να διαβάζετε στα παιδιά σας από νωρίς θα τα βοηθήσει να γίνουν αναγνώστες για όλη τους τη ζωή.
Γνωστική ανάπτυξη: Η γνωστική ανάπτυξη αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και σκεφτόμαστε για τον κόσμο μας σε σχέση με τη νοημοσύνη, τη συλλογιστική, τη γλωσσική ανάπτυξη και την επεξεργασία πληροφοριών. Διαβάζοντας στα παιδιά, τους παρέχετε μια βαθιά αντίληψη για τον κόσμο τους και γεμίζετε τον εγκέφαλό τους με βασικές γνώσεις. Στη συνέχεια, χρησιμοποιούν αυτή την γνώση που απέκτησαν για να βγάλουν νόημα για όσα βλέπουν, ακούν και διαβάζουν, γεγονός που βοηθά τη γνωστική τους ανάπτυξη.
Βαθύτερη αντίληψη: Ένα βιβλίο μπορεί να μας μεταφέρει οπουδήποτε: σε μια άλλη πόλη, σε μια άλλη χώρα ή ακόμη και σε έναν διαφορετικό κόσμο. Διαβάζοντας ένα βιβλίο, ένα παιδί μαθαίνει για ανθρώπους, μέρη και γεγονότα που δεν θα μπορούσε να μάθει διαφορετικά. Αυτό δίνει στα παιδιά μια βαθύτερη αντίληψη του κόσμου γύρω τους και των πολιτισμών που είναι διαφορετικοί από τον δικό τους.
Ισχυρότεροι δεσμοί: Εάν ένας γονέας διαβάζει τακτικά βιβλία με το παιδί του, τότε αναμφίβολα θα αναπτύξει μια ισχυρότερη σχέση μαζί του. Το διάβασμα παρέχει στους γονείς την ευκαιρία να έχουν μια κοινή και τακτική συνήθεια, την οποία τόσο ο γονέας όσο και το παιδί μπορούν να προσβλέπουν με χαρά και ανυπομονησία. Επιπλέον, παρέχει στα παιδιά συναισθήματα προσοχής, αγάπης και επιβεβαίωσης, τα οποία είναι βασικά για τη φροντίδα και την ευημερία του.
Βελτιωμένες αναγνωστικές δεξιότητες: Το να διαβάζετε δυνατά με τα μικρά σας παιδιά, ακόμη και αν δεν μπορούν να καταλάβουν πλήρως τι λέτε, τους δίνει τις δεξιότητες που χρειάζονται όταν αρχίσουν να διαβάζουν μόνα τους. Δείχνει στα παιδιά ότι η ανάγνωση είναι κάτι που επιτυγχάνεται με την εστίαση από τα αριστερά προς τα δεξιά και ότι το γύρισμα των σελίδων είναι απαραίτητο για τη συνέχεια. Το διάβασμα στα παιδιά ακόμη και από τους πρώτους μήνες της ζωής τους μπορεί να τα βοηθήσει στην εξοικείωση της γλώσσας και στην τόνωση του τμήματος του εγκεφάλου που επεξεργάζεται τη γλώσσα. Eπίσης, το να ακούνε λέξεις δυνατά, εκθέτει τα παιδιά σε ένα νέο λεξιλόγιο και φράσεις που μπορεί να μην έχουν ακούσει διαφορετικά. Όταν διαβάζετε σε ένα μικρό παιδί καθημερινά, το βοηθάτε να μαθαίνει διαρκώς νέες λέξεις. Η τακτική και συνεπής ανάγνωση ενός βιβλίου μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της ικανότητας συγκέντρωσης ενός παιδιού, γεγονός που θα το ωφελήσει στη σχολική του εκπαίδευση.
Όσο περισσότερο διαβάζετε παιδικά λογοτεχνικά βιβλία στο παιδί σας και όσο περισσότερο διαβάζει μόνο του, τόσο καλύτερο θα γίνεται στις σχολικές του επιδόσεις και στις κοινωνικές του δεξιότητες, όπως η ενσυναίσθηση, οφέλη που θα το συνοδεύουν σε όλη του τη ζωή.
Θυμάστε αλήθεια τα εικονογραφημένα βιβλία που σας έδωσαν για πρώτη φορά χαρά; Αυτά που σας διάβαζαν οι γονείς σας πριν μπορέσετε να διαβάσετε οι ίδιοι ή αυτά που κέντρισαν για πρώτη φορά τη φαντασία σας; Για τους περισσότερους από εμάς, οι αγαπημένοι μας ήρωες και το μαγευτικό σκηνικό των βιβλίων της παιδικής μας ηλικίας, ζωντανεύουν μέσα από τις αναμνήσεις μας.
Τα εικονογραφημένα βιβλία προσφέρουν τεράστια οφέλη στα παιδιά που βρίσκονται στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των αναγνωστικών τους δεξιοτήτων. Οι εικονογραφήσεις που παρουσιάζονται παράλληλα με το κείμενο προσφέρουν ανεκτίμητα εργαλεία για να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν την αντίληψη, την ευχέρεια στην ομιλία, το λεξιλόγιο και άλλες θεμελιώδεις δεξιότητες ανάγνωσης.
Καθώς τα παιδιά αρχίζουν να μιλούν και να δημιουργούν προτάσεις, μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τους ήχους και τα μοτίβα της προφορικής γλώσσας. Αυτό είναι γνωστό ως φωνολογική επίγνωση και χρησιμεύει ως θεμέλιο για την εκμάθηση της ανάγνωσης. Τα εικονογραφημένα βιβλία βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν και να εξασκήσουν την φωνολογική επίγνωση με το να ξεκινήσουν να εξασκούνται στους ήχους των γραμμάτων, να μαθαίνουν τα ονόματα νέων αντικειμένων, να φτιάχνουν δικές τους ιστορίες κλπ, συνδέοντας το νόημα των λέξεων με τις εικόνες που βλέπουν. Τα εικονογραφημένα βιβλία βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν την αλληλουχία των γεγονότων σε μια ιστορία, δηλαδή να εντοπίσουν την αρχή, τη μέση, το τέλος και τα βασικά γεγονότα που συμβαίνουν με τη σειρά κατά τη διάρκεια μιας ιστορίας. Οι εικόνες βοηθούν τον μικρό αναγνώστη να διηγείται με αυτοπεποίθηση τα βασικά γεγονότα μιας ιστορίας. Επιπλέον, τα βιβλία που είναι γεμάτα εικόνες ενθαρρύνουν τα παιδιά να κάνουν προβλέψεις και να βγάζουν συμπεράσματα για το τι πρόκειται να συμβεί στη συνέχεια. Οι εικόνες επίσης, βελτιώνουν την αντίληψη ενός παιδιού ώστε να κατανοήσει μια ιστορία γιατί δείχνουν π.χ. το σκηνικό της ιστορίας, εκφράσεις των ηρώων, άλλες λεπτομέρειες που ένα παιδί μπορεί να μην κατανοεί με το κείμενο.
Όταν σκέφτεστε το αγαπημένο σας παιδικό βιβλίο, τι σας έρχεται στο μυαλό; Μπορεί να βλέπετε πύργους με όμορφες πριγκίπισσες και γενναίους ιππότες ή ένα αστραφτερό ψάρι με τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Η εικονογράφηση ενός βιβλίου μπορεί να είναι μαγευτική, διασκεδαστική και να αποτελεί πηγή έμπνευσης. Πολλοί από εμάς δεν ξεχνάμε τα πρώτα μας βιβλία με εικόνες που μας έκαναν να ερωτευτούμε για πρώτη φορά το διάβασμα. Βασικό συστατικό των εικονογραφημένων βιβλίων είναι το όφελος που έχουν οι εικόνες στο να προκαλούν χαρά και να δημιουργούν μια διασκεδαστική και ελκυστική εμπειρία ανάγνωσης για τα παιδιά. Η ανάγνωση τέτοιων βιβλίων από τα παιδιά σε τακτική βάση (ιδανικά καθημερινά), τα βοηθά να αυτοελέγχουν την συμπεριφορά τους μέχρι να μπορέσουν να φτάσουν την ανάγνωση μιας ιστορίας έως το τέλος της. Αφήστε τα παιδιά σας να επιλέξουν τις ιστορίες που αγαπούν, να τις διαβάζουν συχνά και προσφέρετέ τους επιλογές για να εξερευνήσουν και νέα βιβλία.
Τα εικονογραφημένα βιβλία αγγίζουν επίσης δύσκολα θέματα όπως ο φόβος, η θλίψη, το bullying, η δημιουργία φιλίας, ο αυτοέλεγχος και πολλά άλλα. Αυτά τα βιβλία προσφέρουν τη δυνατότητα στα παιδιά να εξερευνήσουν δύσκολα θέματα σε μια μορφή που τους είναι προσιτή και να ενισχύσουν τη θετική τους συμπεριφορά. Τα εικονογραφημένα βιβλία έχουν ήρωες που προέρχονται από διαφορετικές φυλές και πολιτισμούς, μπορεί να έχουν διαφορετική ταυτότητα και ειδικές ικανότητες και τα παιδιά ταυτίζονται μαζί τους γιατί πολλές φορές βλέπουν τον εαυτό τους σε αυτούς.
Όταν τα παιδιά αντιμετωπίζουν δυσκολία με το διάβασμα, το πιο πιθανό είναι να μην δείχνουν κανέναν ενθουσιασμό όταν έρθει η ώρα να καθίσουν με ένα βιβλίο. Τα παραδοσιακά βιβλία με το πυκνό κείμενο, τον μεγάλο αριθμό σελίδων, μπορούν να κάνουν τα παιδιά με αναγνωστικές δυσκολίες, να βαρεθούν, να απογοητευθούν ή ακόμα και να αγχωθούν. Τα παιδιά όμως χρειάζεται να διαβάζουν ακόμα περισσότερο όταν δυσκολεύονται με την ανάγνωση γιατί όταν αποφεύγουν τα βιβλία γίνεται όλο και πιο δύσκολο να αναπτύξουν δεξιότητες ανάγνωσης καθώς μεγαλώνουν. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν κι άλλες επιλογές εκτός των κλασσικών μυθιστορημάτων ή των σχολικών βιβλίων. Τα μυθιστορήματα με εικόνες σε στυλ κομικς (graphic novels) έχουν πολύ λιγότερο κείμενο από τα παραδοσιακά βιβλία και βοηθούν τα παιδιά να εξασκηθούν στην ανάγνωση με ευχάριστο τρόπο. Διατηρούν ένα γρήγορο ρυθμό ανάγνωσης και οι συναρπαστικές πλοκές και η δράση κερδίζουν την προσοχή των μικρών αναγνωστών που είναι είτε είναι υπερκινητικοί, είτε είναι απρόθυμοι να διαβάσουν. Τα βιβλία αυτά δημιουργούν πολύ λιγότερο άγχος στα παιδιά με αναγνωστικά προβλήματα και τα βοηθούν να δημιουργήσουν θετικούς συνειρμούς για τα βιβλία.
Τα graphic novels επειδή ακριβώς έχουν περισσότερες εικόνες σε κάθε σελίδα και πολύ λιγότερο κείμενο, είναι πιο «εύπεπτα» για τα παιδιά, γιατί τους δίνουν την εντύπωση ότι είναι εύκολο να τα διαβάσουν και να τελειώσουν την ιστορία χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. Τα παιδιά μπορούν επίσης να διαβάσουν ένα graphic novel μπροστά στους φίλους τους χωρίς να ντρέπονται ή να ανησυχούν για το αν θα κριθούν για το αναγνωστικό τους επίπεδο που μπορεί να είναι λίγο πίσω.
Πολλά παιδιά επίσης, με αναγνωστικές δυσκολίες, είναι οπτικοί τύποι. Η ύπαρξη εικόνων παράλληλα με τις λέξεις, τους παρέχει μια γέφυρα για την κατανόηση του κειμένου. Αυτά τα παιδιά μπορεί να αναγνωρίσουν μια λέξη αλλά να ξεχάσουν τη σημασία της, όμως η παρατήρηση της εικόνας στο φόντο τα βοηθάει να κάνουν τον συνειρμό με τη λέξη που έχουν ξεχάσει. Τα graphic novels μπορούν να δώσουν στα παιδιά με δυσκολίες στο διάβασμα, μια γεύση αναγνωστικής επιτυχίας, ότι κατάφεραν να φτάσουν ένα βιβλίο έως το τέλος του. Αυτού του είδους η επιτυχία δημιουργεί αυτοπεποίθηση και παρακινεί τα παιδιά να επιμείνουν. Μπορεί ακόμη και να αρχίσουν να απολαμβάνουν τα βιβλία αντί να τα αποφεύγουν. Λιγότερο κείμενο και περισσότερες εικόνες, δεν σημαίνει λιγότερο ενεργητική ανάγνωση. Με τα graphic novels, τα παιδιά θα πρέπει να κάνουν την ίδια νοητική εργασία για να καταλάβουν την ιστορία. Αυτό περιλαμβάνει την πλοκή, την αφήγηση, την ανάπτυξη των χαρακτήρων, το πρόβλημα και τη λύση. Οι δεξιότητες που αναπτύσσουν τα παιδιά με τα graphic novels μπορούν να βελτιώσουν την ικανότητά τους να διαβάζουν και άλλα είδη βιβλίων.
Τα graphic novels μπορούν να μετατρέψουν την ανάγνωση σε μια χαρούμενη και ενδιαφέρουσα ενασχόληση για τα παιδιά σας. Αυτά τα βιβλία μπορούν να κάνουν το διάβασμα να δείχνει διασκεδαστικό και προσιτό και να οδηγήσουν σιγά-σιγά τα παιδιά να αρχίσουν να επιλέγουν και κάποια βιβλία με μεγαλύτερο κείμενο που θα τα απέφευγαν πιο πριν.
